Stadhuis Den Helder categorie winnaar bij verkiezing Beste Gebouw van het Jaar 2024

Bouwen is meer dan alleen iets maken, zegt de jury van de BNA Beste Gebouw van het Jaarprijs. Met gebouwen bepalen we niet alleen hoe we wonen, werken, leren en zorgen, maar ook hoe onze straten en buurten eruitzien. Om te bouwen zijn veel materialen en energie nodig, maar we kunnen ook oude gebouwen hergebruiken en milieuvriendelijke materialen gebruiken. Hoewel er nog steeds nieuwe gebouwen nodig zijn, gaan we steeds meer bestaande gebouwen veranderen en verbeteren. De uitdaging is om te werken met wat er al is, inclusief de verhalen en de mensen op die plek. Naast het repareren van gebouwen, moeten we ook zorgen voor de sociale banden en nieuwe plekken maken waar mensen samen kunnen komen. Want mensen maken hun omgeving, en die omgeving beïnvloedt hen op zijn beurt.

Aantrekkelijke (semi-)openbare ruimte stimuleert

Stimulerende omgevingen zijn plekken die mensen helpen beter te werken en te leren. Ze zorgen ervoor dat mensen elkaar kunnen ontmoeten en samenwerken, of zich juist goed kunnen concentreren. Dit jaar waren er veel sterke projecten in deze categorie, wat het kiezen lastig maakte. De jury bezocht onder andere het Stadhuis in Den Helder, de vakschool Nimeto in Utrecht, en het kantoor van Alliander in Amsterdam. Wat deze projecten gemeen hebben, is dat ze allemaal zijn opgebouwd rondom een aantrekkelijke (semi-)openbare ruimte.

Verder gaan met wat er is – een prachtig voorbeeld

Het nieuwe stadhuis van Den Helder laat perfect zien hoe je op bestaande structuren voort kunt bouwen en zo een nieuw hoofdstuk aan de geschiedenis van de stad kunt toevoegen. Het project begon met het zoeken naar de juiste locatie voor het stadhuis, wat uiteindelijk leidde naar de rijkswerf Willemsoord. Dit voormalige marine terrein wordt geleidelijk omgevormd tot een nieuw deel van de stad. In een van de oude loodsen, die een markante kapconstructie heeft en een rijksmonument is, is de publiekshal samen met de raadszaal en trouwzaal gerealiseerd. Het ontwerp van het houten wandsysteem voor de nieuwe ruimtes werd geïnspireerd door een oud houten hokje dat ooit in de loods stond. Deze wanden bevatten de akoestische voorzieningen en verbergen de ventilatiesystemen en techniek. De zeilmakerij naast de publiekshal is omgetoverd tot een kantoorgebouw voor 125 ambtenaren. Hierbij is het gebouw tot het betonnen casco gestript, waarna grote gaten in de betonnen vloeren en het dak zijn gemaakt om een atrium te creëren. De werkvertrekken rondom dit atrium hebben grote ramen met uitzicht op de werf. De nieuwe gevels zijn gemaakt van bruinrode aluminium panelen.

Akoestisch comfort voor medewerker en bezoeker

Dagelijks worden zowel de publiekshal als de zeilmakerij druk bezocht en gebruikt. De architecten hebben daarom vanaf de conceptfase goed nagedacht over het creëren van een goed binnenklimaat. Eén van de elementen die hier aan bijdragen is een goede akoestiek. Een systeemplafond, eilanden of baffles zouden de bestaande structuur van de gebouwen te veel veranderen. Daarom ging men op zoek naar een passende oplossing. Zo kwam men terecht bij Rockfon Mono Acoustic. Deze naadloze plafond- & wandoplossing van steenwol zorgt voor uitstekende geluidsabsorptie en biedt volledige ontwerpvrijheid aan de architect. Het product is op kleur toegepast waardoor het volledig opgaat in het beoogde ontwerp en de structuur van het gebouw.

Het verdict van de jury

De jury is erg te spreken over dit project. De keuze van de gemeente om het stadhuis op deze plek te bouwen was gedurfd en draagt bij aan de publieke functie van het gebied. De architecten hebben goed gekeken naar de identiteit en kwaliteiten van de bestaande gebouwen. In plaats van een contrast te creëren met de nieuwe delen, hebben ze juist op een eigentijdse manier voortgeborduurd op het bestaande. Hierdoor wordt de historische beleving versterkt; wanneer je de publiekshal binnenstapt, voel je de geschiedenis. Het wegwerken van de installatietechniek uit het zicht is knap gedaan en draagt bij aan deze beleving. Er is ook veel aandacht besteed aan het gebruik van materiaal, licht en historische kleuren. Een mooi detail is dat de oude ingekerfde teksten op de houten balken bewaard zijn gebleven. Dit alles draagt bij aan een uitnodigende publieke plek en een prettige werkruimte. Daarom heeft het stadhuis van Den Helder de categorieprijs Stimulerende Omgevingen gewonnen.